Número total de visualizações do Blogue

Pesquisar neste blogue

Aderir a este Blogue

Sobre o Blogue

SOBRE O BLOG: Bragança, o seu Distrito e o Nordeste Transmontano são o mote para este espaço. A Bragança dos nossos Pais, a Nossa Bragança, a dos Nossos Filhos e a dos Nossos Netos..., a Nossa Memória, as Nossas Tertúlias, as Nossas Brincadeiras, os Nossos Anseios, os Nossos Sonhos, as Nossas Realidades... As Saudades aumentam com o passar do tempo e o que não é partilhado, morre só... Traz Outro Amigo Também...
(Henrique Martins)

COLABORADORES LITERÁRIOS

COLABORADORES LITERÁRIOS
COLABORADORES LITERÁRIOS: Paula Freire, Amaro Mendonça, António Carlos Santos, António Torrão, Fernando Calado, Conceição Marques, Humberto Silva, Silvino Potêncio, António Orlando dos Santos, José Mário Leite. Maria dos Reis Gomes, Manuel Eduardo Pires, António Pires, Luís Abel Carvalho, Carlos Pires, Ernesto Rodrigues, César Urbino Rodrigues e João Cameira..
N.B. As opiniões expressas nos artigos de opinião dos Colaboradores do Blog, apenas vinculam os respetivos autores.

quarta-feira, 22 de agosto de 2018

Mulica Bota la Isca a Joquina

Por: António Preto Torrão
(colaborador do "Memórias...e outras coisas..."

Apuis de L Gabilan i la Boubielha, desta beç, bou a cuntar-bos outra stória de la bida de l tiu Mulica. Se, purmeiro, Mulica se botou a la caça, habie de le dar, apuis, pa se botar a la pesca. Mas nun será deficel d’eimaginar de que caça i pesca stamos eiqui a falar.

Yá home feito, Mulica cuntinaba a ser peco i danhado pa la brincadeira. Tanto que, siempre que puodie – que ye cumo quien diç, se le ponien a jeito ou le deixában –, para el qualquiera oucasion era ũa ouportunidade a nun çperdiçar, aporbeitando todas las que podie pa fazer de las sues.

Un die, yá quaije de l final de primabera, iba el a camino de Belharino ne l termo de Angueira. Mas, apuis de tener atrabessado l Ribeiro de la Puntelhina, dou-le para birar a la squierda i se botar por eilhi arriba, pul lhado dreito de ls lameiros de la ourrieta por donde, pul lhado squierdo, cuorre l ribeiro que ben de ls Salgadeiros i passa por Bal de Conde.

Lhougo a seguir i un cachico mais arriba, dá de caras cun Joquina, que benie de Bal de Conde, adonde tenerá ido a tratar de la sue bida. Nun sperando ancuntrá-la, mas cun aqueilha bision por eilhi, claro que Mulica se botou de cuntas subre l que ambos ls dous poderien botar-se a fazer.

Joquina era ũa mulhier mimosa, que, parecendo ser quaije moça i ni’squiera chegando als trinta, serie un cachico mais bielha qu’el. Inda nun habie muito tiempo que tenie benido doutro pobo bezino cun dous garoticos agarrados a la saia. Dezindo qu’era biúda, pa las malas lhénguas las cousas nun serien bien cumo Joquina cuntaba. Bondaba oulhar pa ls sous garotos i qualquiera un dirie que serien de pais çfrentes. Ye que, sendo l rapazico de teç morena i de pelo negro i la garotica de teç clara i rucica, ni’squiera dában aires un a l’outro. Assi, naide dirie que serien armanos.

Biúda ou solteira, pouco amporta. La berdade ye que ls sous zorricos éran yá grandicos, tanto qu’andában ambos a la scola. I, nun fura isso, ni’squiera la mai deilhes poderie a aqueilha hora andar por eilhi solica.

Nesse tiempo, qualquiera tie de la eidade de Joquina starie yá scherumada. I nun ye de admirar!… Bonda dezir que, ademais de todos ls dies tener que cuidar de ls garotos i de la bida de casa – fazer la quemida, arrumar la lhouça, lhabar i passar la roupa de toda la família, dar de quemer a las pitas i ls cochinos –, a las bezes, inda le tocaba tener que tratar i d’andar cula outra cria i mesmo a dar ũa mano al home na lhaboura – a mondar, a ir a las coubes i a las nabiças, a arrecolher l feno, a segar, a scabar i a regar la huorta, a trilhar – i a algũas a andar, anté, cul ganado.

Mas Joquina, nó. Para alhá de guapa i airosa, era toda fina. Andaba siempre mui bien bestida i de pelo todo bien pendado. Anfin, ũa cirigaita, toda pimponaça, bistosa i bien amanhada. Sabendo bien cumo era, andaba, claro stá, siempre bien puosta, chena de proua i daba anté aires de ser mesmo un cachico presunçosa… I, oulhando-le p’aquel peito, bi-se bien qu’era mesmo, cumo hoije se diç, ũa mulhier de mano chena!…

Donde le benerie l denheiro pa lhebar ũa bida assi folgada, pa se bestir que nin ũa fidalga i se sustentar a eilha i ls sous garoticos nun sei. Solo sei qu’amostraba saber bien cumo se gobernar i tratar de la sue bida.

Cumo quaije toda la giente, Mulica çcunfiaba – i quien sabe se nun saberie mesmo – que Joquina gustaba bien dũa buona cumbersa i, se calha, mesmo dun cachico mais; que serie, anté, ancapaç de dezir que nó a qualquiera un – bah!… nun serie bien a qualquiera un, mas a aqueilhes de buona cumbersa, que le saberien dezir al oubido, pa solo eilha çcuitar, las palabricas ciertas i l qu’eilha quejisse oubir – i que, sabendo poner-se a jeito, la cumbidasse pal negócio i, subretodo, fusse capaç de le pagar bien pul sou serbício.

Ampeçando a cunstar-se que Joquina serie de porte un cachico dubidoso, eilhi staba Mulica, bien capaç i pronto pa tirar la pruoba de ls nuobe i, anté, la rial. Mas nun cuideis qu’era solo cousa d’agora. Nó, que yá bien tiempo que Mulica andaba cun Joquina debaixo d’uolho. Ne ls deimingos, na missa, alhá iba el pa la tribuna donde todo regalado se ponie a oulhar para eilha. Mas l qu’el nun sabie era quales serien las cundiçones deilha pa se botar a fazer aqueilhas cuntas.

Era por meia tarde dun die yá caliente de maio. L tiempo staba mesmo de lei: cielo dun azul bien claro; nubres, nin ũa se bie; chober, nun chobie; nin pinta de bento fazie; mas calor a sério tamien inda nun staba!

Yá por bárias bezes, Mulica tenie pensado botar la minhoca naqueilha auga, que ye cumo quien diç, la isca, solo para ber se le caíe peixe. Mas nun ye que siempre habie de star por eilhi, a la buolta ou alredor deilhes, qualquiera strobilho pa l’ampedir de lhebar por delantre l sou antento!… Mas, desta beç, bendo-se, eilhi, afertunadamente, solicos el i eilha, antes que fusse tarde, toca d’aporbeitar i de le botar l anzol:

– Carai!… que guapa stás, Joquina! Sós mesmo un mimo de moça!… Eigual que tu nun hai outra an Angueira!…

– Pus si, son ls tous uolhos!… Qu’eilhes nun te deixaran anxergar todo!…

– Ah pus nó!… Mas oulha qu’eimaginaçon nun me falta!…

Mas nun cuideis, pori, que la cumbersa antre ls dous quedou por eiqui. Nó, qu’inda starien un cachico mais por eilhi. Anté que la cumbersa antre ls dous alhá fui a dar adonde serie la buntade d’ambos i el i eilha quejírun: a aqueilha cousa que ls dous starien – i, se calha, anté nós staremos –, a la spera.

I, nun se fazendo rogada, Joquina amostrou-se çponible pa la cousa. Assi i todo, diç-le eilha:

– Ah tu bien sabes cumo bai la bida!… La cousa stá mui ruin. Sin home, tengo que ser you solica a bestir, a calçar i a dar de quemer als garotos. Mormente agora que yá andan na scola. Assi, solo puodo aceitar se me dires cinco crouas.

Claro que, ne l tiempo de la bida barata, cinco crouas era muito denheiro!… Assi i todo, Mulica mete las manos ne ls bolsos de las calças pa se certificar que las tenie eilhi cu´el. Claro que nun serien bien essas las cundiçones qu´el starie a la spera!… Mas, mesmo tenendo que pagar cinco crouas, nun habie de perder ũa ouportunidade destas. Ye que, se bien calha, nunca mais la tenerie. Inda mais que nun fusse, pula nobidade… Mas, para mais, habie yá alguns dies qu’andaba cun fame i sin petiscar nin cheirar la cousa. De modos que, aceitando el, sin regatear, las cundiçones de Joquina, nistantico se justórun.

Lhougo apuis, Mulica bota-se a la percura dun sítio bien çcundidico, nũa de las touças que habie na borda mais loinje de l ribeiro de ls lameiros, yá a meio de la Puntelhina. Si, que na yerba de l lhameiro nun podie ser. Ye que, nun bondando que qualquiera un que por eilhi passasse les poderie ber, inda corrie muita auga pulas augueiras i mesmo por todo l lhameiro.

Anton, Mulica, home speriente nestas cousas, alhá dou cũa touça que le pareciu ser propia pa l antento: tenie ũa buona mistura de trampos de carbalho, freixeiras i scobas, cun algũas silbas i outra broça a la buolta; habie un carreironico por donde passarie algũa cabra pa se botar a rober las fróncias i qu’iba a dar al meio de la touça adonde habie tamien yerba i algũas scobas. Quien stubisse alhá ne l meio staba, assi, tan arrodeado de monte, que naide les podie poner l’uolho an riba nin les ber de fuora.

Claro que Joquina lhougo le prebeniu:

– Ah, mas bei bien s’ende nun hai formigas, mormente, se fúrun de las burmeilhas i de rabo alçado!

– Qual quei!… Nun te steias a anquemodar nin a aborrecer cu’isso, Joquina, que you trato disso. I oulga que l formigueiro nun ye eilhi!…

Antón, Mulica, ponendo scobas por baixo i fenanco po riba, porparou ũa buona cama toda bien porparadica. I quedou bien cunfortable de modo a que nin Joquina nin el se picáren.

Ambora sin nubres nin bento, inda assopraba puls lhameiros de la Puntelhina un airico. Assi, ponírun-se a la abrigada, ne l carreironico feito pulas cabras ne l meio de la touça. Mas, inda antes de se ponéren a tratar de la cousa, toca de Mulica le pagar l cumbinado. Qu’estas cousas son mesmo assi i Joquina, por muita que fusse la deboçon i la buntade que tubisse de se botar a aqueilha reza, nun staba eilhi na sposiçon de le dar crédito!… De modos que Mulica nun tubo outro remédio senó pagar-le adelantrado.

I, ajuntando la fame dun a gana de quemer de l’outro, botórun-se, anton i cun toda la deboçon, a trates a la cousa.

Claro que Mulica, ponendo-se a ber melhor Joquina por fuora, lhougo eimaginou cumo aquel menumento nun serie por drento!…

I, ampeçando a zapertar la roupa por riba, diç-le Joquina:

– Carai!…, stá-me mesmo a custar a zapertar ls corchetes de la blusa, eiqui, atrás de las cuostas…

Claro que, nun se fazendo nada rogado, Mulica lhougo se prontificou a ajudá-la:

– Deixa, Joquina, que you te boto ũa mano!…

Cula ajuda del, nistantico eilha quedou sin blusa. Apuis, Joquina pon-se a zapertar ls corchetes de l lhado squierdo de la saia, na cinta, mesmo antre ls quadrils i las nalgas… De seguida, pega pula bainha de la saia i arregaça-la anté la cintura. Assi, botando-le el ũa mano purmeiro i lhougo a seguir la outra i achegando-se bien a eilha, eilhi stában ls dous bien aconchegadicos. I, mesmo sin la ajuda deilha, Mulica abaixou las calças. Assi, nistantico, ambos quedórun bestidos cun toda aqueilha roupa cun que la mai de cada qual le botou al mundo.

Anton, ye que Mulica quedou quaije tonto!… I, mais tonto inda quedou quando eilha abaixou las calcicas, ponendo a la mostra aquel montico de yerba scura, cun aqueilha fuonte por baixo!… Que piernas! Que ambeligo! I que trianglo de penuge bien negra, birado al cuntrairo, que manancial Joquina tenie, eilhi al meio, mesmo naquel sítio adonde l cimo de las piernas s’ajunta al fondo de la barriga… Ye que nunca tenie bisto outro assi, tan bien zenhado!

Anton, al bé-le ũas cuostas tan dreitas i, subretodo, apuis, aqueilhes seno i peitos de respeito, todos ampinados, inda bien chenos i mesmo bien amanhados cumo dous montes, cada qual deilhes cun sue punta toda eiriçada, inda mais guapo que la fraga de Peinha Labela, claro que Mulica solo podie quedar todo zlhumbrado…

Quando se puso a oulhar todo aquel balioso património i biu l menumento que, bista de qualquiera lhado, era toda eilha – cara, barriga, piernas, nalgas, senos i la fuontica, aquel tesouro que, dantes, las moças i las ties fazien queston de l trazer todo bien guardado, i adonde todos, ou quaije todos, gostan bien de ir a dar sou margulho, i de todos ls prazeres –, Mulica quedou açarapantado i d´uolhos todos arregalados. Claro que, se fusse hoije, probablemente, nun quedarie tan spantado. Ye que, cumo toda la giente sabe, la Reboluçon tamien mos truxe algũas nobidades: las fitas de cinema i, hoije, yá nin son fitas, mas bídeos, i, pa las ber, ni’squiera hai que ir al cinema. Assi, se calha, yá nun quedarie tan spantado cu’essas cousas. Mas aquel era mesmo outro tiempo… Assi i todo, al bibo i a quelores, quien ye que nun quedarie, assi, cumo el?!… Quien serie capaç disso?

Yá todos porparadicos, botórun-se, anton, cula fuorça de toda la deboçon, a trates a la cousa. I toca, anton, de un al outro, se botáren a fazer ũas cuçquinhas, seguidas duns belhiçcos i doutras fiestas i, apuis, duns ampalpones. I, anton, ye que la cousa calciu que se fartou!… Tanto que, deilhi a cachico, staba el cumo fierro an brasa i Joquina caliente que nin ũa fogaça a salir de l forno.

I alhá s’anruscórun un al outro. Pul que se podie ber i anté oubir, Joquina era ũa mulhier mesmo de l’arte pa la cousa! Ye que bufaba tanto!… se calha, inda mais que un queluobron bien caliente, apuis de tener stado toda la manhana stendido a apanhar sol!… Assi, l que les baliu ye que stában loinje de l pobo i, a aqueilha hora, nin la çquila dũa buiada, nin un chocalho dun ganado – si, qu’inda nin tiempo era de star amurrado – s’oubie, nin naide passou eilhi, pul camino! Ye que, cul bufar de l quelubron, qualquiera un serie bien capaç de se botar a fugir cul cagaço!…

I, cumo eimaginareis, para eilhi stubírun ambos ls dous un buono cacho de tiempo a trates a la cousa. I, inda mesmo na funçon, Mulica iba-se botando de cuntas: “Carai… saliu-me caro l serbício, mas baliu bien la pena!” I se baliu!…

I, se hoije, el stubisse i tubisse suferciente cunfiança cun nós era bien capaç de mos dezir:

“Se calha, inda nun spormentestes, mas el hai alhá cumo fazer destas cousas al aire lhibre?! Ye que todo parece que ajuda: la paisage, eilhi, alredor; las arbes i las flores, culs sous oudores; ls páixaros, a namorar, eilhi, a la buolta. Parece que todo mos stá a cumbidar. Haberá, pori, melhor fuonte de anspiraçon do qu’essa?!”

I, pergunto-bos, agora, tamien you: lhembrai-bos dũa sequéncia de cenas daqueilha fita de cinema cul títalo “The Greate Gatsby”? Cuido qu’era Robert Redford quien tenie l papel percipal. I qu’el, quier dezir, Gatsby, i ũa sue namorada d’oucasion – yá nun me lhembra se serie Mia Farrow – se ponírun tamien a tratar dessa cousa al aire lhibre? Anton, lhougo que findórun la cousa essa, ben eilha toda airosa i bien pimponaça, inda agarrada i de braço dado cu’el, cũas yerbicas ou palhicas anroscadas ne l pelo, que, assi i todo, cuntinaba, fuora isso, todo bien amanhado. Mas tamien nun admira, carai!… Ye que, cuitadicos, cumo el era un probezico que quaije nun tenie adonde caier muorto, era bien capaç de ni’squiera tener ũa cama ne l sou casaron adonde tratar dessas cousas!…

Claro que, cumo todo, nada dura para siempre. Apuis de todo feito, las brasas stában yá quaije an cinza, prontas pa las botáren na fornalheira.

I, cun Joquina yá meio bestida, a arranjar-se i yá quaije amanhada, Mulica bira-se para eilha i, amostrando cara de arrependido, diç-le el:

– Carai, Joquina… Se soubisses la pena que me bai ne l miu peito i ne l miu curaçon!… Tengo acá ũa delor d’alma i un peso na cuncéncia, que nin te digo!…

– Mas por quei, home? Nun me digas que la cousa nun stubo, pori, de l tou agrado i que nun quedeste sastifeito!

– Nun ye nada disso, Joquina! La cousa soube-me mesmo pula bida! Nó!… Ye que, sin me dar de cunta, te dei ũa croua falsa!…

– Carai!… Pus oulha que you crouas falsas nun las quiero!… Nun bonda l prejuízo, qu’inda bou, pori, presa!… Anton, diç-me alhá, qual ye la falsa?

– Ora amostra-me-las acá para ber se çcubro qual ye?

Anton, passando-le eilha, moneda a moneda, dues ou trés pa la mano del, Mulica pon-se a spreitar, a rebirar i a ber bien cada ũa deilhas…

– Oulha, esta nun ye. Ah!… i esta eiqui ye de las buonas. I esta tamien nun yé, Joquina. Que raio, parece que stá ruin de dar cula falsa!…

I Joquina alhá le passou mais ũa moneda pa la mano del.

– Carai, esta tamien ye de las buonas!… Ah!… ten que ser essa que tenes inda ende na mano…

I Joquina toca de le passar pa la mano del la qu´inda faltaba.

Anton, bendo-se culas cinco crouas todas na mano del, Mulica bira-se para eilha i diç-le:

– Anté lhougo, Joquina.

Claro qu´eilha, custando-le a acreditar ne l que Mulica le staba a fazer, quedou eilhi toda spantada, açarapantada i de boca abierta. I, inda po riba, ni’squiera podie dar parte nin fazer queixa del a naide!… I, digo-bos you, báh!… nun fura l gozo que Joquina tirou, tornando a casa culs cantares de la segada, esta serbiu-le bien de squermenta!

Claro que bien se puode ber que Mulica nun era el l purmeiro nin, por cierto, serie l redadeiro que habie de botar la isca i poné-la a margulhar naqueilhas augas!… Mas d’ũa cousa ficou el bien ciente: deilhi por delantre, nunca mais el lhebarie nada deilha…

I staba Joquina toda cargada de rezon. Ye que tratos son tratos i cousas destas nun se fázen a naide… Mas, pul que se bei, nun era solo eilha qu’era sabida… Ye que, ambora mais nuobo, Mulica nun le quedada nada atrás.

Inda tentei ber se cunseguie saber mais algũas cousas de Joquina i de sous filhos, mas naide me soube dezier mais nada subre eilha. Probablemente, nun conseguindo arranjar ũa tapadeira que le serbisse bien para tapar l sou pote, cumo bino, tamien se tenerá ido para nunca mais tornar a Angueira.

Doutra beç, iba l tiu Mulica a camino de Samartino, cũa moça, que debie ser de la Pruoba i cun quien andaba metido de namorico, i que, cula sue burra carregada cun saco de centeno, tenie benido a moler al molino de las Trés Ruodas an Terroso.  Assi, quando ambos ls dous íban pul camino de Miranda adelantre, inda ne l termo de Angueira, al passar junto de ũa buona cortina i de l maior lhameiro qu’eilhi habie, Mulica bira-se para eilha i diç-le:

– Sabes, Marie, aqueilha cortina i aquel lhameiro que béis eilhi adelantre, quando mos casarmos, tenerán tanto de miu cumo de tou.

Claro que la moça, bendo tan buonas propiadades, quedou toda concha. Ye que cuidaba eilha: “Carai… quando me casar, bou mesmo a quedar i ser ũa mulhier de respeito!…”

Se arreparardes bien, bereis que, bien bistas las cousas, Mulica, que nun le dixo mintira niũa, fizo cumo se questuma dezir: “cula berdade m’anganhas.” Claro que todo isso nun era mais que fita del, que pouco mais tenie que adonde caier muorto.


António Preto Torrão. Licenciado em Filosofia (Universidade do Porto)
DESE em Administração Escolar (ESE do Porto)
Mestre em Educação – Filosofia da Educação (Universidade do Minho)
Pós-graduado em Inspeção da Educação (Universidade de Aveiro)
Professor e Presidente Conselho Diretivo/Executivo
Orientador de Projetos do DESE em Administração Escolar (ESE do Porto)
Autor de livros e artigos sobre Administração Educativa
Formador Pessoal Docente e Diretores de AE/Escolas
Inspetor e Diretor de Serviços na Delegação Regional/Área Territorial do Norte da IGE/IGEC

Bocabulairo \\ vocabulário
Acá – cá \\ acauso – por acaso \\ acunchegadico – aconchegadinho \\ adabinar – adivinhar \\ además – além disso \\ adil – terra de pousio \\ aire/airage – ar/aragem \\ ajuntar – juntar \\ al – ao \\ a la socapa – disfarçadamente \\ alblidoso – habilidoso \\ ­alhá – lá \\ alhebantar – levantar \\ almiar – iluminar \\ alredor – em volta \\ ambentado – inventado \\ amentar – mencionar \\ amostrar – mostrar \\ ampeçar – começar \\ ampor­tar – interes­sar, importar \\ amurrado – rebanho com a cabeça baixa e em estado letárgico provocado pelo calor \\ ancantado – encantado \\ ancapaç – incapaz \\ anfadar – enfadar \\ ancun­trar – encontrar \\ ancuontro – encontro \\ andubíran – (3ª pessoa do plural do pretérito perfeito do verbo andar) – andaram \\ anfeitar – enfeitar \\ anfeiteçado – enfeitiçado \\ anganhar – enganar \\ anho – ano \\ anquietar – perturbar \\ anté – até \\ anton – então \\ antretenido – entretido \\ antrometer-se – intrometer-se \\ apar­cer – aparecer \\ aprécio – apreço \\ apuis – após, de­pois \\ arbre – árvore \\ armano – irmão \\ arrecadar – guardar, recolher \\ arrecolher – recolher \\ arriba – acima \\ arri­mado – encos­tado \\ atanazar – perturbar \\ assi i todo – mesmo assim, apesar disso \\ barreira – inclinação de um terreno \\ beç – vez \\ belharaça – maluqueira \\ belhiçco – belisco \\ benir – vir \\ bergóntia – rebento de árvore \\ be­zino – vizi­nho \\ biúdo – viúvo \\ boç – voz \\ bolar – voar \\ bondar – bastar \\ borga – pân­dega \\ botar – deitar \\ boubielha – poupa \\ buiada/buieiro – boiada/boieiro \\ buolta – volta \\ bun­tade – von­tade \\ burmeilho – vermelho \\ çafar-se – livrar-se de apuros \\ calhar – calar \\ camino/ar – caminho/ar \\ caliente – quente \\ capaç – capaz \\ cargado – carregado \\ carreiron/ico – carreiro/ito \\ çcair – descair \\ çcan­sadico – descansadinho \\ cena/r – ceia/cear \\ çfraçada­mente – disfarçada­mente \\ çforrar-se – desforrar-se \\ çfrenciar – distinguir \\ chochico – tolinho \\ chu­bir – subir, trepar \\ coincer – conhecer \\ concha – orgulhosa \\ co­raige – coragem \\ cortina – terra de cultivo cercada por muros \\ çpa­char – despa­char \\ çquila – ­campainha da coleira de vaca \\ çtáncia – distância \\ çtino – destino \\ çtraído – distraído \\ cũa – com uma \\ cuçquinhas – cócegas \\ cuel/cueilha – com ele/com ela \\ cul/a – com o/a \\ cumoquiera – tal­vez \\ cunsante – conso­ante \\ cunta – conta \\ danhado – danado \\ deilha/es – dela, deles \\ del – dele \\ die – dia \\ Dius – Deus \\ dreito – di­reito \\ dũa – de uma \\ dubidoso – duvidoso \\ eiceçon – exceção \\ eidade – idade \\ eilhi – ali \\ eiqui – aqui \\ eisistir – existir \\ einocénia – inocência, ingenuidade \\ el – ele \\ ende – aí \\ fame – fome \\ fenanco – erva meio seca \\ fierro – ferro \\ fizo – (3ª pessoa do singular do pretérito perfeito do verbo fazer) – fez \\ frezno – freixo \\ friu – frio \\ fróncia – rebento de árvore \\ fuonte – fonte \\ fuora – fora \\ fusse na fita – fosse le­vado na con­versa \\ gabilan – gavião \\ gustar – gostar \\ huorta – horta \\ lhadeira – encosta \\ lhagarto – lagarto \\ lhatica – pequena horta, estreita e comprida \\ lhameiro – lameiro \\ lhem­brar – lembrar \\ lhi­brar – livrar \\ lhobada – lobada \\ lhugar – lu­gar, lo­cali­dade \\ mai – mãe \\ mala – má \\ manhana – manhã \\ mano – mão \\ mortico – mortinho \\ mos – nos \\ naide – nin­guém \\ necidade – necessidade \\ niada – ninhada \\ nial – ninho \\ nin – nem \\ ningũa/ningun/niun – nenhuma/nenhum \\ ni’squiera – nem sequer \\ nistantico – num ins­tante \\ nó/nun – não \\ nomeada – fama \\ nuite – noite \\ ourrieta – pequeno vale \\ paç – paz \\ páixaro – pássaro \\ palomba – pomba \\ patata – batata \\ peco – bem apresentado, aperaltado \\ percisar – precisar \\ pie – pé \\ piel – pele \\ pobo – povo, povoa­ção \\ poboa­çon – po­voação \\ pori – porventura, talvez, por azar \\ porparar/o – preparar/preparo \\ por lantre – por diante \\ propiadade – propriedade \\ pul/pula – pelo/pela \\ pur­meiro – pri­meiro \\ pus/puis – pois \\ quaije – quase \\ qualqui­era – qualquer \\ quedar – ficar \\ queluobron – cobra grande \\ quemer – comer \\ queto – qui­eto \\ quien – quem \\ quienqui­era – qual­quer pessoa \\ rapaç – ra­paz \\ rateira – ratoeira \\ redadeiro – último, derradeiro \\ rezon/es – ra­zão/ões \\ regla – regra \\ re­lhance – re­lance \\ riba – cima \\ riente – rente \\ rugido – ruído, barulho \\ salir – sair \\ sastifeito – satisfeito \\ scapar-se – fugir \\ scherumado – sem viço \\ screbir – escrever \\ sco­lher – escolher \\ scuitar – escu­tar \\ scunder – esconder \\ scuro – escuro \\ selombra – sombra \\ semiente – semente \\ seno – seio \\ senó – se­não \\ sequi­era – sequer \\ sfergante – instante \\ sin – sem \\ sparielha – armadilha \\ special – especial \\ spormen­tar – experimen­tar \\ sposiçon – disposição \\ spriéncia – experiência \\ sque­cer – esque­cer \\ squermenta – lição \\ stranha/r – estranha/r \\ strobilho – estorvo \\ stu­bírun – (3ª pessoa do p­lural do preté­rito per­feito do verbo “star”) esti­veram \\ stu­bísse – (3ª pessoa do singu­lar do preté­rito imper­feito do conjun­tivo do verbo “star”) esti­vesse \\ subretodo – sobretudo \\ suorte – sorte, propriedade herdada \\ talbeç – talvez \\ tamien – também \\ tenta­çon – tenta­ção \\ tienrico – tenrinhos \\ touça – moita de carvalheiras \\ tornar culs cantares de la segada – regressar sem nada \\ trocer – torcer \\ tubírun – (3ª pessoa do p­lural do preté­rito per­feito do verbo “tener”) ti­veram \\ tu­bisse – (3ª pessoa do singu­lar do preté­rito imper­feito do conjun­tivo do verbo “tener”) ti­vesse \\ ũa – uma \\ uolho – olho \\ yá – já \\ ye – (3ª pessoa do singular do presente do indicativo do verbo ser) é \\ zabergonhado – desavergonhado \\ zapare­cer – desapare­cer \\ zafertunadamente – infeliz­mente \\ zbiar – desviar \\ zorrico – filho natural, bastardo

Sem comentários:

Enviar um comentário