Número total de visualizações do Blogue

Pesquisar neste blogue

Aderir a este Blogue

Sobre o Blogue

SOBRE O BLOG: Bragança, o seu Distrito e o Nordeste Transmontano são o mote para este espaço. A Bragança dos nossos Pais, a Nossa Bragança, a dos Nossos Filhos e a dos Nossos Netos..., a Nossa Memória, as Nossas Tertúlias, as Nossas Brincadeiras, os Nossos Anseios, os Nossos Sonhos, as Nossas Realidades... As Saudades aumentam com o passar do tempo e o que não é partilhado, morre só... Traz Outro Amigo Também...
(Henrique Martins)

COLABORADORES LITERÁRIOS

COLABORADORES LITERÁRIOS
COLABORADORES LITERÁRIOS: Paula Freire, Amaro Mendonça, António Carlos Santos, António Torrão, Fernando Calado, Conceição Marques, Humberto Silva, Silvino Potêncio, António Orlando dos Santos, José Mário Leite. Maria dos Reis Gomes, Manuel Eduardo Pires, António Pires, Luís Abel Carvalho, Carlos Pires, Ernesto Rodrigues, César Urbino Rodrigues e João Cameira..
N.B. As opiniões expressas nos artigos de opinião dos Colaboradores do Blog, apenas vinculam os respetivos autores.

sábado, 2 de dezembro de 2017

Las peripécias de l burro de l tiu Adriano

Por: António Preto Torrão
(colaborador do "Memórias...e outras coisas..."

Dedicatória: Desta beç, bou-bos a cuntar alguns eipisódios de l die a die de la bida de algũas pessonas de Angueira que bibírun nun tiempo – la segunda metade de l seclo XX, la parte de la mie bida an que cun eilhas cumbibi – que, cumo stá bien de ber, nun tornará más. Tenendo ũa bida defícel i dura, quaije madrasta, essas pessonas – tanto las que ficórun an sue tierra cumo las que furan oubrigadas a salir, eimigrando para outras – amostrórun tener anteligéncia subreciente i seren capazes de ancuntrar formas de cuntrariar ls azares i las malas cundiçones de bida i de scapar, assi, a la mala suorte de un çtino bagamundo. Dando-mos ũa auténtica liçon de bida, cunseguiran, assi, aguantar-la.

Ansinórun-mos, assi, a nun cruzar ls braços i a seguir alantre; a saber brincar mesmo culas cousas i a rir de las situaçones que son sérias; a, nun dando l jogo al adbersairo, lhuitar, ansistir i persistir; a dar un passo de cada beç; a precurar l remédio onde quier que seia, sin miedo de anfrentar l mundo nin l çcoincido; a nun negar l que i donde somos nin a perder las nuossas raízes…

Cuntar estas cousas ye dar l miu teçtemunho, que nun passa dũa forma de houmenaige i de la pequeinha paga de un tribuito que me merece i puodo i debo fazer a esta giente, sin, cun isso, cair an la tentaçon de le apagar las pequeinhas falhas. Ye que sei mui bien que, arriba deilhas i cumpensando-las, se subreponen las sues muitas i bariadas culidades.

A mius armanos Emílio i Aquilino, l miu oubrigado por me teneren ajudado a lhembrar eipisódios de la bida real destas pessonas.

Tiu Adriano era de la família de alcunha ls Prietos. Nun sei por que le ponírun inda ũa outra alcunha – la de Chabiano –, mas, probablemente, tenerá algo a ber cula bariedade de fumeiro cu´este nome, que, sendo feita de massa de pan, sangre i gorduras de cochino, nun era muito de l agrado de ls garotos. L mesmo fazírun cun sou armano, l tiu Joan Prieto, a quien ponírun tamien outra alcunha – la de Joan Mantano ou de la Manta, cumo alguns gustaban más de chamar-le.
Antiga casa de la scola de Angueira.
Era eiqui, mesmo po riba i a la selombra
de la casa de la scola que l tiu Adriano
questumaba çquilar l sou ganado

L tiu Adriano era un home de baixa statura, un tanto franzino i lhebe, que questumaba caminar cul pie dreito atrabessado i arrastrando-lo mesmo un pouco. Talbeç fusse debido a usar albarcas, un tipo de sandálias duras i mal amanhadas, feitas de tiras de pneu de borraixa, que, antón, habie. Parcendo sufrir de la bista i nun bendo grande cousa, nun tubo outro remédio senó, ne l final de bida, usar óclos.

Era pastor i andaba por todos ls sítios de l termo de Angueira cul sou ganado. Por isso, coincie-lo  cumo la palma de las sues manos. Cumo ls outros pastores, tenie todo l cuidado para, cula ajuda de ls sous perros, eibitar qualquiera lhobada, mas, çfrentemente al que deilhes se dezie, era tamien para que nun fussen por i las sues canhonas armar algũa lhafrauzada an qualquiera huorta ou algun pan. I, mesmo que, contra sue buntade, fazissen algũa, alhá staba el pronto a cumpensar qualquiera un que houbisse sido perjudicado pul sou ganado. Dando-se bien cun toda la giente, cumo tamien cula sue tie, ls sous filhos i l restro de la família i culs sous perros, mulas i burro, era un home sério i que nun tenie einemigos.

Trabalhador, pacato i respeitador, nun le eran coincidos bícios. Nun era dado a eisageros de fiestas i al jogo pus nin sequiera questumaba ir pa la taberna. Mas isto nun quier dezir que, a las refeiçones i, ũa beç por outra, mesmo fuora deilhas, nun aperciasse bien ũa pinguita!… Nó, nada disso!… Que, nun ambierno, an que stubo malo i mui fraquito, la tie Justina, mal chegou a casa, fizo-le ũas festicas, calciu-le las manos i dou-le a beber un cacharrico de bino cun açucre. Fui un tratamiento tan eificaç que lhougo l fizo arrebitar.

Quanto a mulhieres, que se saba i, pul menos, anquanto sue mulhier fui biba i se, yá despuis de biudo, deixarmos de parte algun namorico de bielhos, para alhá de pequeinhas marotices i bien çfrente de l que sucederie cul sou armano, al tiu Adriano nun se le coincien stórias cun outras ties.

Si, que l tiu Adriano era casado cula tie Justina, ũa de las filhas de l tiu Querido. Bibien ne l cimo de l pobo, ne l bairro de Sante Cristo, lhougo abaixo de l tiu Zé Luís Pero i de la tie Bubiana Pera, mesmo a la frente de la casa de la scola i por riba de la de sou armano, l tiu Joan Mantano, i de sue cunhada, la tie Luisinha. Mas, despuis de la muorte de la mulhier, este sou armano passarie a bibir anté al fin de la sua bida, ou seia, inda bien anhos, nessa sue casa cula sue amiga, la tie Adozinda Cacaitas. Cumo parece que l tiu Mantano nun serie de star queto nin de fácel sustento, esta sue cumpanheira, misturando grabe imirandês cumo era sou questume, nun deixaba de, a las bezes, se queixar del:

– O Mantano nun me dá nin me deixa an çcanso!…

La parte de la casa onde l tiu Adriano i la tie Justina purmeiro bibírun era birada a naciente, pa l Balhe, onde tenien la lhadeira, que era antre la casa i la sue huorta mesmo junto al ribeiro. Cumo la casa de bibir nun daba diretamente pa la rua, la puorta de antrada era a seguir al forno de cozer l pan i an la caleija, antre la casa deilhes i la corte de las bacas i l palheiro de l tiu Mantano. Esta caleija, que daba tamien pa l Balhe, serbie inda de atalho para quien quejisse ir pa las Eiras Grandes. I era ne l ribeiro de l Balhe que, ne l ambierno i an la primabera, quando lhebaba auga más que subreciente, algũas de las ties de l cimo de l pobo iban a lhabar la roupa. Ls lhabadeiros eran, ne l cimo de las huortas de l Balhe i al fondo de la cortina de l tiu Chetas i de la tie Belizanda Bitorino i de l lhameiro de l tiu Abílio Cadato i de la tie Jubantina i junto al carreiron que daba pa las Eiras Grandes. Bastando-les baixar la cuosta pul carreiron que dá pa l Balhe, tamien nun les faltaba buona beiga para standeren la roupa a secar.

Alguns anhos más tarde, quando las sues filhas eran yá moças feitas, l tiu Adriano i la tie Justina acabórun por fazer ũa casica nuoba, mesmo pegada al curral que eili tenien i que daba pa la que hoije ten l nome de Rua de la Scola, i onde passórun a bibir l restro de sues bidas.
Caleija antre la casa de l tiu Adriano
i la corte i l palheiro de l tiu Mantano

Ye claro que, por ls dous armanos, l tiu Adriano i l tiu Joan Prieto, seren bezinos i quaije de la mesma eidade de l tiu Zé Luís Pero, siempre houbo amisade i cunfiança antre todos eilhes. Coincendo-se bien i ajudando-se uns ls outros quando era perciso, nun ye de admirar que tamien fussen capazes de brincar uns culs outros. Assi, ne l die an que fúran a la anspeçon militar, l tiu Zé Luís Pero, al ber l tiu Adriano todo chatiado i triste, çcunfiando que serie por nun tener ficado apurado pa la tropa i cumo, nessa altura, l sou bezino andaba cun pouco de cegucha ne ls uolhos, bira-se para el i diç-le:

– Ah, Adriano, se nun fussen ls uolhos tenies ficado apurado!…

I, todo aborrecido, responde-le l tiu Adriano:

– Stafoda ls uolhos!…

Yá l tiu Joan Mantano era un pouco más bielho que eilhes. Antre las dues grandes guerras, quando era inda nuobo i sulteiro, stubo eimigrado an Francia, a trabalhar an las obras, onde ganhou ũas croas. Despuis de l regresso a Angueira, puodo, assi, cumprar más tierras, huortas i lhameiros i ũa buona manada de bacas i, anté, l sou ganado. Çfrente de l sou armano, pus era bien más fuorte i orgulhoso que l tiu Adriano, solo falaba grabe i tenie algũa soberbia i muita proua culas sues bacas i, inda más, cul sou bui.

Tamien zde nuobo, l tiu Adriano ampeçou por tener un ganado, que era de meias, mas yá nun me lhembra bien cun quien. Mas, quando más tarde cunseguiu çfazer-se deste trato, l ganado acabarie por quedar apenas del i de sue mulhier. Assi, todo l santo die, fusse de outonho, de ambierno ou de primabera, alhá tenie el que andar, por todo l termo de Angueira, atrás de las sues canhonas. Yá de berano, era al fin de tarde, a la nuite i purmanhana… A la nuite, tocaba-le drumir junto de sous perros i de sues canhonas, anroscado a la sue mantica an la cabana, junto al chequeiro, fuora i loinje de casa. Que, durante l die i pula fuorça de l calor, l ganado quedaba amorrado an qualquiera touça ou nalgũa corriça pul termo. Mas, antre março i outubre, quando habie que lhabrar algũa tierra ou huorta, antón, era la tie Justina que tomaba cunta de l ganado. Mas, quando Guiomar, la sue filha más bielha, se tornou moça, fui a eilha, i, apuis, tamien a sue armana Glória, que les tocaba de cuidar de l ganado durante l die. I yá antes, despuis de la scola era l que tocaba ls filhos: ir pa l ganado, a tratar de las canhonas. Mas, a la nuite, era siempre el quien guardaba l sou ganado. Quando Zé, l mais nuobo de ls filhos i l único rapaç, se tornou moço ye que las cousas passórun a ser çfrentes.

Cumo se sabe, todos ls anhos, ne l princípio de junho, inda antes de l berano, hai que çquilar las canhonas. Nun podendo ser el solo a fazer-lo, l tiu Adriano trataba cul tiu Mantano, l tiu Chafin, l tiu Faquito i l tiu Canoio para le ajudaren a çquilar-lo. Ora, cumo l tiu Mantano tenie muita proua cul sou bui i a las bezes se ponie mesmo a cumparar las sues joias de família culas del, daba quaije a antender que nun serie el l menos abonado de ls dous. Ora, l tiu Faquito i l tiu Canoio, que eran buonos trunfos i lhebados de la breca, nun eran homes de çperdiçaren l´oucasion pa l zafiar i dezir-le i fazer-le de las sues…

Cumo era questume, habien montado la bancada pa la çquila junto a la parede de riba de la casa de la scola. L tiu Canoio staba a trates de l carneiro más bielho, grande i bien eiquipado antre piernas. Despuis de le tener atado las patas, staba yá culas tejeiras an la mano, prontas pa le dar las purmeiras tejeiradas. Antón, ponendo l bicho de cuostas i cula barriga pa riba, tiu Canoio bira-se pa l tiu Zé Luís Pero, que staba mesmo a passar eili pertico deilhes, pregunta-le:

– Ó Zé Luís, diz-me lá… na tua opinião, em que é que este carneiro e aqui o João Mantano mais se parecem um com o outro?

Çcunfiando de qual era la repuosta que l tiu Canoio, l tiu Faquito i l tiu Chafin starien a la spera i querien oubir, mas, oulhando bien pa l bicho i bendo que, para alhá de ser bien fornecido de ferramienta,tamien tenie la cabeça bien anfeitada cun buono par de antenas, daqueilhas todas retorcidas, responde-le l tiu Zé Luís Pero, cumo se nun l´houbisse antendido:

– Nun sei, Felisberto… solo se fur an la cabeça!…

I, claro, para alhá dũa galhofa pegada, fui eili un risote geral.

Mas tamien l tiu Adriano era capaç de las sues marotices… Quando, pul final de ls anhos sessenta de l seclo passado, ls comerciantes aparecírun ne l pobo a bender redes de arame i colchons de spuma i de muolas pa la cama, la tie Justina, çfrentemente de la maior parte de las ties de Angueira, nun les cumprou para sustituir ls fierros i ls anxergones de colmo palha ou de fuolhas de milho de las sues camas i an que, an sue casa, todos tenerán cuntinado inda a drumir. Quando, alguns anhos más tarde, spormentou i ampeçou a drumir ne ls nuobos colchones, l tiu Adriano dezie pa l sou bezino de riba:

– Caranho, Zé Luís… Agora, yá un nin puode drumir çcansado!… Ye que la mie Glória cumprou-mos uns colchones destes modernos, mas you nun m´ajeito nada cu´aquilho! La mie Justina bai-se a deitar purmeiro i, cumo eilha ye más pesada que you, afunda-se toda ne l colchon. Assi, quando you me bou a deitar, cumo sou más lhebezico, aquilho começa a saltar, a saltar… i, mesmo sin querer, quando me dou de cuonta, yá stou an riba deilha. I, olha, muitas bezes anté mos fai pecar!…

Mas nun se puodie bibir solo de l ganado, de la benda de canhonos ou de ũas arrobas de lhana. Que l restro – strumar las tierras – era por troca cun qualquiera lhabrador: deixas que las mies canhonas ban a quemer la yerba de las tues tierras i, an troca, pongo-las a strumar-te-las. Assi, i çfrentemente de sou armano, l tiu Chabiano tenie ũa pareilha de bestas – un macho i ũa mula – para lhabrar las tierras de trigo i de centeno i las huortas de l Balhe, de la Mediana i de Souganho que le daban buonas batatas, coubes, nabiças i inda ferranha, milho, bóbidas pa las bestas i para cebar ls cochinos. Para cuidar de l sou ganado i fazer todos estes trabalhos, percisaba inda de andar siempre de un lhado pa l´outro. Para isso, tenie l sou burro que le daba buona ajuda i staba siempre a la sue çposiçon. An cumpensaçon, mula, macho i burro çfruitaban de l lhameiro que l tiu Adriano i la tie Justina, que le habie hardado de l tiu Querido, tenien an Boca ls Balhes!

Nũa tarde bien caliente de berano, yá de cerron a l´ombro i cun sue mantica, l tiu Adriano acabara de purparar-se para ir pa l ganado antes qu´este zamorrasse i scapasse de l steio, que era bien loinje, antre ls Salgadeiros i Bal de Conde. Staba yá an riba de l sentalho que l tiu Zé Luís Pero tenie a la sue puorta i yá cula pierna squierda lhebantada ne l aire, pronto pa montar i se scarranchar ne l burro. Mas, al poner l calcanhal pa se lhançar subre el, l burro ampeça a andar pa la frente. Assi, speta cul tiu Adriano ne l chano. Al ber-lo cair para trás, de cuostas, i dar cul lhombo ne l chano, l tiu Zé Luís Pero, que staba más abaixo, sentado a la selombra de la casa de la scola a apanhar un pouco de fresco, diç lhougo:

– Olha, este yá se fodiu!…

Al chegar cerca del i ber-lo ne l chano i a scorrer del un líquido burmeilho que parcie star a salir-le de las cuostas, l tiu Zé Luís quedou inda más preacupado. Mas, lhebantando-se i bendo-lo nessa afliçon, l tiu Adriano pon-lo lhougo más çcansado:

– Nun te preacupes, Zé Luís… que isto ye solo dũa garrafica de bino que lhebaba eiqui nel fardel pa la mie ceia!…
La casa a la dreita, feita de piedra i cal,
fui aqueilha an que purmeiro bibírun l
tiu Adriano i la tie Justina.
A la squierda, son las traseiras de la casa
de bibir, de la corte de las bacas
i de l palheiro de l tiu Mantano.

Yá nesse tiempo, ambora debagarico, alhá iban chegando a Angueira las nobidades i algũas de las últimas ambenciones. Ampeçando pulas de la cama, mas passando tamien pulas de quemunicaçon a la çtância – l tetefone i l rádio, que la telbison solo chegarie muitos anhos más tarde, quando chegou tamien la eiletrecidade –, a pouco i pouco, alhá furan chegando estas nuobas tecnologies. Al que todo lhieba a crer, nesse tiempo, solo l padre, que bibie an Caçareilhos i serie ledor de l Novidades, i l senhor Correia ye que lerien jornales. Ne l princípio de ls anhos sessenta de l seclo passado, l telefone chegou a Angueira, habendo quatro ou cinco las famílias que l passórun a tener mesmo an casa. L restrantes pessonas que percisassen de telefonar tenien que ir a la casa de l tiu Manuel Júlio, que era onde, nessa altura, funcionaban l posto de correios i l telefone público. Mas tamien yá habie alguns apareilhos de rádio. Lhembra-me bien de Antonho Zilro i ls Manulones poneren l sou rádio, a la jinela i bien alto, para quien quejisse scuitar las nobidades de la guerra an Angola, mas tamien uns fados de Amália Rodrigues i de Tony de Matos i inda ũas musiquitas de ls cunjuntos Maria Albertina i António Mafra i la acordeonista Eugénia Lima… Mas tamien, ambora funcionando por ondas çfrentes de las hertzianas, inda se podie saber las nuobas de la tierra que iban chegando, más debagarico, por seren passadas de boca an boca, a toda la giente.

Cuntaba-se que ũa tie, quando fui a chegar la sue burra a un de ls burros de l tiu Agusto, l cigano le tenerá amostrado i chamado la atençon:

– Olhe só para a qualidade do trabalho destes dois animais: o Bagueixe e o Serra!…

Antón, eilha, bendo bien l trabalho de l bicho scolhido pa la funçon, tenerá comentado:

– Si, bai bien guiado!…

I parece inda que, spantada cula ferramienta ou ls strumentos de trabalho de l burro, nun sei quien la tenerá oubido dezir antre dientes i cumo quien nun quier la cousa:

– Si, stá bien abiado!… Un cumo este yá balie la pena!…

Cuntaba-se tamien que, a quien, an la sue taberna, le amentasse an las marotices de l tiu Cereijas, la tie Marie Inácia apenas dezie subre l sou Antonho:

– Si, si… este yá se puodie mandar pa l prado sin apeias!…

Bien çfrente desta, era la situaçon de l burro de l tiu Adriano, un bicho que, ambora nun sendo mui grande, era bien arisco, danhado pa la brincadeira i mui animado pa la fiesta… Tanto que nin sequiera podie ber ũa burra por perto!… Ye que quedaba lhougo todo alborotado. Anton, se calhasse eilha andar zounesta, ye que era l cabo de ls trabalhos… Sacaba lhougo de sou strumento i botaba-se a zornar i a correr atrás deilha cul pendericalho a balanciar pa todos ls lhados i quaije a arrastrar-lo pul chano. I nun habie quien fusse capaç de segurar l bicho… Parcie mesmo que staba cul diabo ne l cuorpo… Que solo le apetecie i querie brincote… I nun será tamien defícel de eimaginar l que, por su beç, ũa burra zounesta questumarie fazer. Nestas situaçones, l burro i la burra alhá iban ambos, todos animados a tratar de l negócio; i, despuis de la burra le dar uns pinotes, lhougo se ponien de acuordo i a fazer de las sues. Si, que, nun sendo birges an la cousa, nin un nin outra starien eili cun cerimónias i, inda menos, cun bergonhas… Que, bien bistas las cousas, nun serie causo para tanto…

Cumo se puode adebinar, nun fui por perguícia i culpa deste burro que, un pouco más tarde, bichos de la sue spece ampeçarien, tamien por eili, a scassear. Mas, para se poder ber i abaluar melhor cumo l burro de l tiu Adriano era un bicho de muita deboçon nestas rezas i de grande dedicaçon a la causa de nun deixar zaparecer la sue spece, bastará cuntar más dous eipisódios.
Lhameiro de l tiu Adriano i de la
tie Justina an Boca ls Balhes.
Pul meio deste lhameiro passa l ribeiro
de l Balhe que, nacendo an Ourrieta l Castro,
passa apuis pula Francosa, pul Balhe, Pilo i Cachon,
antes de zaugar na ribeira mesmo
po riba de la puonte de la Çança
(agosto de 2016).

Un die, por detrás de la casa de la scola, staba Beríssimo de la tie Fuciana a segurar l burro pula arreata pa que l tiu Adriano l pudisse çcargar a la buntade. Mas, al abistar al loinje ũa burra que benie de riba, l bicho, dando un sticon a la cuorda, cunseguiu soltar-se i lhibrar-se deilha. I, despuis de atirar cula carga al aire i scapar-se, botou-se a correr an direçon a la burra. Mas, coincendo bien l bicho i sabendo de l qu´el era capaç, l tiu Zé Luís Pero, que staba por eilhi i percebiu l que se staba a passar, nun sfergante, ancerrou la burra ne l curral de l tiu Adriano. Deixando de la ber, mas tenendo a la frente del un búltio castanho i negro, l burro atirou-se culas patas pa riba dũa baca que eili staba. I esta, pa le refrear l ánimo, spetou-le ũas balientes patadas ne l çufino i, de seguida, pa l acalmar de beç, dou-le ũas buonas scornadas ne l lhombo i an la traseira.

Alguns anhos más tarde, quando l dito burro parcie star yá quaije a las puortas de la muorte, l tiu Adriano nun cunseguie fazer cun que se lhebantasse an la corte. Cumo nun daba bida del, chamou sou armano i l tiu Zé Luís Pero pa le ajudaren. Bendo-lo assi tan murchico, mas coincendo bien la tempra de l bicho, l tiu Zé Luís bira-se pa l tiu Mantano i diç-le:

– Ah Joan… i se fusses pula tue burra ruça i la traísses eiqui pa que l burro de Adriano la puoda ber i cheirar? Quien sabe se, assi, nun ye capaç de çpertar, se animar i de se poner a pie?!…

Dito i feito… assi se fizo. I, lhougo que l tiu Mantano eili chegou cula sue burra, nun ye que l diabo de l burro lhebanta l çufino i, al ber-la i cheirar-la, ampeça a spernear i, de seguida, se pon a pie?! Assi, mesmo, sin qualquiera reza, parecie mesmo un milagre. Ye que l bicho quaije que habie rucecitado… Bendito remédio!… I, despuis disso, inda haberie de tener pula frente más alguns anhos de bida…

Pul birar de seclo, bien anhos apuis de la tie Justina i tamien de l tiu Zé Luís Pero teneren deixado este mundo, mas inda antes de l tiu Joan Mantano, que, ambora fusse más bielho que sou armano, inda le subrebiberie alguns anhos, haberie tamien de chegar la beç de l tiu Adriano antregar la alma al Creador. Bendo yá mui mal, ũa nuite, al chubir las scaleiras de casa pa se ir a deitar i poder çcansar, nun se sabe se torpeçando ou se perdendo l´eiquilíbrio, rebolou por eilhas abaixo. Acabarie, assi, por zpedir-se de l mundo, deixando soudades a la família i inda a más giente de Angueira.

Bocabulairo – vocabulário

Abaloar – avaliar \\ abiado – despachado \\ acordo – acordo \\ adebinar – adivinhar \\ alantre – em frente, avante \\ albarcas – sandálias grosseiras feitas de tiras de pneu de borracha \\ alborotado – alvoroçado \\ alhá – lá \\ ambencion – invenção, inovação \\ ambierno – inverno \\ amentar – referir, falar \\ amorrado – adormecido; em estado de letargia do rebanho devido ao calor \\ ampeçar – começar \\ anspeçon – inspeção \\ anton – então \\ antre – entre \\ anxergon – colchão de colmo \\ apeias – peias \\ apuis – após \\ armano – irmão \\ beç – vez \\ berano – verão \\ bielho – velho \\ bien – bem \\ birge – virgem \\ biudo – viúvo \\ bui – touro. Em Terras de Miranda, não se castram os bois. Por isso, em mirandês, a distinção entre boi e touro não faz sentido \\ bóbida – abóbora \\ botar-se – pôr-se \\ búltio – vulto \\ burmeilho – vermelho \\ calcer – aquecer \\ calhar – acontecer \\ caliente – quente \\ canhona – ovelha \\ carreiron – carreiro \\ çcanso – descanso \\ çcoincido – desconhecido \\ cegucha – com remelas \\ cerron – fardel, saco da merenda \\ çfazer – desfazer \\ çfruitar – desfrutar \\ chano – chão \\ chequeiro – redil \\ chubir – subir \\ cochino – porco \\ coincer – conhecer \\ çperdiçar – desperdiçar \\ çposiçon – disposição \\ çquilar – tosquiar \\ çtáncia – distância \\ culidade – qualidade \\ çufino – focinho \\ danhado – atrevido, danado \\ debagarico – lentamente \\ diente – dente \\ dũa – duma \\ eili – ali \\ eiqui – aqui \\ fuora – fora \\ hardar – herdar \\ huorta – horta \\ jinela – janela \\ ledor – leitor \\ lhabrar – lavrar \\ lhadeira – encosta \\ lhafrauzada – asneira, safadeza \\ lhameiros – lameiros \\ lhana – lã \\ lhembrar – lembrar \\ lhobada – ataque de alcateia \\ lhombo – lombo \\ loinje – longe \\ malo – doente \\ nobidade – notícia, novidade \\ nũa – numa \\ pan – seara, pão \\ parcer – parecer \\ pendericalho – coisa pendurada que serve de enfeite \\ perro – cão \\ pie – pé \\ pula – pela \\ purmanhana – ao alvorecer \\ pus – pois \\ quemunicaçon – comunicação \\ repuosta – resposta \\ rucecitar – ressuscitar \\ scaleiras – escadas \\ scarranchar-se – montar de pernas abertas \\ scolhido – escolhido \\ scornada – marrada com os chifres \\ scuitar – ouvir \\ selombra – sombra \\ sfergante – instante \\ spece – espécie \\ spetar – dar, aplicar, deitar abaixo \\ spormentar – experimentar \\ stafoda – raios partam \\ star – estar \\ steio – sítio com sombra onde as ovelhas passam as horas de maior calor dos dias de verão \\ sticon – esticão \\ strumar – estrumar \\ strumento – instrumento \\ subrebibir – sobreviver \\ subreciente – suficiente \\ tempra – têmpera \\ traer – trazer \\ yerba – erva \\ zafio – desafio \\ zaparecer – desaparecer \\ zde – desde \\ zornar – zurrar \\ zounesta – burra com cio \\ zpedir – despedir


António Preto Torrão. Licenciado em Filosofia (Universidade do Porto)DESE em Administração Escolar (ESE do Porto)Mestre em Educação – Filosofia da Educação (Universidade do Minho)Pós-graduado em Inspeção da Educação (Universidade de Aveiro)Professor e Presidente Conselho Diretivo/ExecutivoOrientador de Projetos do DESE em Administração Escolar (ESE do Porto)Autor de livros e artigos sobre Administração EducativaFormador Pessoal Docente e Diretores de AE/EscolasInspetor e Diretor de Serviços na Delegação Regional/Área Territorial do Norte da IGE/IGEC

Sem comentários:

Enviar um comentário